Her anımıza eşlik eden çay, pek çok farklı şekilde tüketiliyor. Dünyanın birçok yerinde oldukça sevilen bu içecek Türk kültürünün de bir parçası haline gelmiş durumda.

Dünyada yaklaşık 3 bin farklı çay türü bulunuyor. Çayın tadı, nerede büyüdüklerine göre değişiklik gösterebiliyor. Öte yandan çay yaprakları farklı bitkilerle harmanlanıyor ve farklı aromalar elde ediliyor. Dünyada en çok sevilen aromalardan biri ise bergamot. Neredeyse tüm Avrupa’nın gözdesi olan ve Earl Grey olarak bilinen bergamotlu çay, ülkemizde de oldukça seviliyor. Peki siyah çaya enfes bir aroma ve eşsiz bir koku veren bergamot hakkında neler biliyoruz?  Bergamot meyvesini ve aromasını verdiği Earl Grey çayının tarihini yazdık. 

Bergamot nedir? 

Bergamot bilimsel adıyla Citrus bergamia, Turunçgiller familyasından uzun ve koyu yeşil yapraklı olan bir ağaç türüdür. Bu ağaç kalın kabuklu hoş kokulu bir sarı renkli meyve verir. Bergamot acı, yenmeyen bir narenciye meyvesidir. Genellikle bergamot portakalı olarak adlandırılır. Bergamot ağacı kışın çiçek açar ve hasadı da Şubat ayında yapılır.  Çiçekleri beyaz renkli ve küçük olup, meyveleri küre veya armut biçiminde, 5–7 cm çapındadır.

Bergamot ismi Türkçe “Bey Armudu” sözcüğünün bozularak önce İtalyanca’ya (Bergamotta) ardından da Fransızca’ya (Bergamote) geçmesiyle oluşmuştur.Başka bir anlatıma göreyse bergamot meyvesinin adının İtalyanca’ya Bergamotta diye geçmesinin sebebi bu meyvenin Bergama Krallığıyla ilgisi olmasıdır.

Bergamot nerede yetişir?

Bu hoş kokulu bitkinin ana vatanı, Batı Hindistan olarak biliniyor.  Güneydoğu Asya’nın tropikal iklimlerinde ortaya çıkan bu eşsiz meyve şu anda ülkemiz dahil dünyanın pek çok farklı yerinde yetiştiriliyor. 

Güney İtalya’da Bergamo şehrinin de içinde bulunduğu Calabria eyaleti Bergamot üretiminde dünyada ilk sırada yer alıyor. Kaynaklara göre dünyadaki bergamotun yüzde  80’i Calabria’da yetiştiriliyor. Öte yandan bu harika bitki Fransa’nın güneyinde ve Afrika’nın Fildişi Sahili’nde de üretiliyor.

Ülkemizde ise Ege ve Akdeniz bölgesinde, Antalya, Mersin Adana civarlarında üretiliyor.. 

Bergamot nerelerde kullanılır? 

Bergamot meyvesi genellikle direkt olarak tüketim için değil, esans ya da yağlar yapmak için yetiştiriliyor. Bergamotun en çok kullanıldığı alanlar şu şekilde;

Parfüm ve benzeri kokuların yapımı

Bergamot yağı, parfümeride en çok kullanılan bileşenlerden biri. Bir dizi koku ile birleşerek birbirini tamamlayan bir aroma buketi oluşturması nedeniyle sık sık kullanılır. Öte yandan Bergamot, 18. yüzyılın başında Almanya’da Jean-Marie Farina tarafından bestelenen orijinal Eau de Cologne’nin önemli bir bileşeniydi. Bergamot yağının koku içeriği olarak ilk kullanımı ise 1714’te gerçekleşti. 

Cilt ürünleri 

Geçmişte bergamot yağından elde edilen psoralen, hızlı bronzlaşma etkisi gösteren güneş kremlerinde kullanılıyordu. Ancak bu üretimler daha sonra durdu. 

Aromalı çay 

Bergamot en çok Earl Grey olarak bilinen bergamot aromalı çay yapımında kullanılıyor. Bu çay bergamot yağının eklenmesiyle üretiliyor 100 adet bergamot portakalından yaklaşık 85 gram bergamot yağı elde ediliyor. Peki dünyada oldukça fazla tüketilen ve sevilen Earl Grey çayı nasıl ortaya çıktı? 

“Earl Grey” olarak bilinen bergamot aromalı çay nasıl ortaya çıktı? 

Ülkemizde ve dünyanın  pek çok farklı ülkesinde oldukça sevilen Earl Grey çayı siyah çaya bergamot yağı veya aroması ilavesiyle yapılıyor. Bu aroma hoş bir koku da veriyor. 

Peki ama bu eşsiz aromaya sahip olan çayı ilk kim keşfetti? Bu konuda farklı anlatılar olsa da; kaynaklar Earl Grey çayının ismini 1800’lü yıllarda İngiliz Krallığında Başbakanlık yapmış, Charles Grey’den aldığını doğruluyor. Hikayeye göre; Charles Grey önemli bir Çinli tüccara çay siparişi veriyor. Deniz yolu ile gelen siyah çay çok fermente oluyor ve çürüyüp acılaşıyor. Çayın acı tadını kırmak içinse Çinli tüccar çaya bergamot yağı ekliyor ve çayı Charles Grey’e o şekilde takdim ediyor. Charles Grey çayın kokusunu ve aromasını çok sevince Çinli tüccar bunu bir fırsata çeviriyor ve tüm çayını o şekilde satıyor. Ardından “Earl Grey” çayı son derece popüler oluyor ve İngiliz çay tüccarlarından onu yeniden üretmeleri isteniyor. Böylece Earl Grey çayı, günümüze kadar ulaşıyor.

Bir başka anlatıya göre ise Charles Grey, bizzat Çin’e seyahat ederek aromayı çaya kendisi ekliyor. Ancak bu hikayenin doğrulanmadığını belirtmemiz gerek. 

Nitekim 1800’lü yıllarda ortaya çıkan bu eşsiz lezzet günümüze dek ulaştı ve en çok tüketilen çaylardan biri haline geldi. 

Earl Grey ülkemizde ise Tomurcuk Çayı olarak biliniyor

Bu eşsiz aromalı çay ülkemizde ise Tomurcuk Çayı olarak adlandırılıyor. Bu çay, çay yapraklarının olgunlaşmadan önce tomurcuklarının toplanmasından elde edilen siyah çayın bergamot aroması ile harmanlanmasından elde ediliyor. 

Pinealis Bergamotto Tea de, mevsiminde hasat edilmiş, doğal yöntemlerle kurutulmuş taze bergamotların Pinealis’in seçkin siyah çaylarında harmanlanıp, dinlendirilmesiyle elde ediliyor.

Tamamen doğal yöntemlerle elde edildiği için bergamotun faydalarından en yüksek verimi almak da mümkün. Bergamot, içerisindeki polifenoller sayesinde antioksidan özelliği gösteriyor, vücudu toksinlerden arındırıyor ve uykusuzluk gibi sorunların giderilmesine yardımcı oluyor. 

Bergamotun diğer faydaları ise şöyle: 

• Daha enerjik ve dinç hissetmenizi sağlayabilir
• Bağışıklık sistemini güçlendirebilir
• Uykusuz problemlerinin giderilmesine destek olur
• Antioksidan özelliği sayesinde vücuttan toksinlerin atılmasına yardımcı olur
• Soğuk algınlığı ve gribe karşı koruma sağlayabilir
• Kişiyi sakinleştirdiği için kaygı bozukluğu durumlarında yardımcı olur.