Çoğumuz günlük hayat mücadelesi içinde hormonlarımızı pek düşünmeyiz. Ancak onlar, ruh halimizden fiziksel sağlığımıza kadar pek çok şey üzerinde etkili. Hormonların düzenli salgılanmaması depresyon başta olmak üzere pek çok hastalığı tetikleyebilir. 

Bu nedenle özellikle mutluluk hormonlarının dengesi son derece önemli. Peki mutluluk hormonları nelerdir? Onları doğal bir şekilde yükseltmek için neler yapılabilir?

Hormonlar nedir? 

Basitçe ifade etmek gerekirse hormonlar; iç salgı bezlerinden kana geçen ve organların işlemesini düzenleyen adrenalin, insülin, tiroksin vb. fizyolojik etkisi olan maddelerin genel adı olarak tanımlanabilir. Hormonlar,  endokrin sisteminden gelen küçük kimyasal mesajlar olarak düşünülebilir.

Hormonlar ne işe yarar?

Hormonlar, vücudun işleyişi için son derece önemlidir. Vücutta pek çok sistemin çalışmasını düzenlerler. Vücuttaki çeşitli organlardan salgılanan hormonların yönetildikleri ana merkez, beyinde hipotalamus ve hipofiz bezleridir. Hipotalamustan salgılanan üst hormonlar hipofizi etkiler. Buradan salgılanan hormonlar ise tiroid, böbrek üstü ve üreme organları gibi hormonal bezlerden hormon salınımına yol açarlar. Nitekim, hormonların az ya da fazla salgılanımı hem zihinsel hem de fiziksel olarak kişiyi etkileyebilir. Bu nedenle hormonların düzgün salınımı çok önemlidir. Hormonlar düzgün salınmadığı takdirde vücudunuz bazı belirtiler gösterebilir. 

Mutluluk hormonları nelerdir? İşlevleri nedir? 

Mutluluk hormonları; ruh hali için son derece önemli olan hormonlardır. Bu hormonların her birinin vücutta farklı bir görevi bulunur. Zihinsel sağlık için düzenli ve yeterli salgılanması gerekli olan başlıca mutluluk hormonları şunlardır; oksitosin, dopamin, serotonin ve endorfin. Peki bu hormonların işlevi nedir?

• Oksitosin: Bu hormon en genel tanımıyla; bağlanmayı artırır, sevgi ve güven sağlar. Birisine sarıldığınızda, dokunduğunuzda ya da birisi sizi arzuladığında vücudunuz oksitosin hormonu salgılar. Orgazm anında ve anneler bebeklerini emzirdiğinde de vücut, oksitosin salgılar. Öte yandan oksitosin doğum sırasında kasılmaları da etkiler. Daha az bilinen ancak aynı derecede önemli olan işlevi ise stres tepkilerini düzenlemek ve sinir sistemini sakinleştirmeye yardımcı olmaktır.

• Dopamin: Bu hormon ise kendinizi iyi hissetmenizi sağlar. Nitekim fazla salgılanması ya da az salgılanması parkinson hastalığını tetikleyebilir. Öte yandan sigara ve alkol kullanıldığında dopamin hormonu salgılanır. Bu da haz duygusunun yoğun hissedilerek bağımlılığa yol açmasına neden olur. Tüm dopamin yaklaşık yüzde 50’si bağırsakta üretilir. Bağırsak mikrobiyomu, uzun vadeli sağlık için çok değerlidir. Kalın bağırsaktaki trilyonlarca bakteri hücresi,  “yeni bir organ” ya da “ikinci beyin” olarak tanımlanır. 
• Serotonin: Mutluluk hormonu denilince akla ilk gelen hormon olan serotonin özellikle; uyku, iştah, hafıza, sirkadiyen ritim ve ruh hali üzerindeki etkilidir. Serotonin eksikliği ciddi problemlere neden olabilir. Düşük serotonin miktarı, sinirli, huzursuz ve depresif ruh hallerini tetikleyebilir. Bu hormon da tıpkı dopamin gibi bağırsaklarda üretilir. 
• Endorfin: Bu hormon ise huzurlu ve keyifli hissetmenizi sağlar.  Ağrı kesici olarak işlev gören nöro-sinyal molekülleridir. Kahkaha attığınızda, çikolata yediğinizde ya da güzel bir haber aldığınızda endorfin seviyeniz artar.

Vücudunuzun mutsuz olduğunu nasıl anlarsınız? Mutluluk hormonları azalırsa ne olur? 

Mutluluk yalnızca psikolojik bir durum değil. Mutluluk hormonları yeterli salgılanmadığında, vücudunuz bu duruma fiziksel tepkiler gösterebilir. Peki vücudunuzun mutsuz olduğunu nasıl anlarsınız? 

• Kilo alabilirsiniz
• Tatlı ya da yüksek karbonhidratlı gıdaların tüketimine olan istek artabilir
• Uyanmakta ya da uyumakta zorlanabilirsiniz
• Göğsünüzde ve başınızda ağrı hissedebilirsiniz
• Diğer insanlarla ilişkilerinizde gergin olabilirsiniz, empati düzeyiniz düşebilir
• Bağırsak problemleri yaşayabilirsiniz

Mutluluk hormonlarını doğal bir şekilde artırmak için neler yapabilirsiniz? 

Mutluluk hormonlarının azalmasının zihinsel ve fiziksel olarak birçok olumsuz etki yaratacağını belirttik. Vücudunuzda mutluluk hormonlarının salınımını doğal olarak artırabilirsiniz. Bunun için yapabilecekleriniz; 

• Meditasyon yapın
• Sevdiğiniz insanlarla iletişime geçin
• Sosyal yardım gruplarına katılın
• Egzersizi ve sağlıklı beslenmeyi hayatınızın bir parçası haline getirin
• Düzenli bir şekilde uyumaya özen gösterin
• Yeterli seviyede güneş ışığı almaya çalışın
• Aromaterapi uygulayın
• Müzik dinleyin
• Hayal kurmaya çalışın

Tüm bu maddeler hayatınıza pozitif etki etmeye yardımcı olacak önerilerdir. Hayatınızdaki enerji akışını olumlu yönde değiştirmek ise yalnızca sizin elinizde.

Mutluluk hormonlarını yükseltebilecek besinler neler?

Mutluluk hormonlarını yükseltmede beslenme şekli büyük önem taşıyor. İşte mutluluk hormonlarını yükseltebilecek besinler: 

• Bitter çikolata: Hepimiz çikolatanın endorfin düzeyini artırdığını biliyoruz. Ancak bitter çikolata sütlü çikolataya göre daha az şeker içerir. Böylece daha fazla mutlu olmanızı sağlar. Ayrıca cinsellik hormonlarını serbest bırakır. 
• Avokado: Son dönemin en popüler yiyeceklerinden biri olan avokado, B3 vitaminine sahiptir. Böylece serotoninin artırılmasına destek olabilir.
• Ceviz: İçeriğinde bulunan triptofan sayesinde ceviz, vücuttaki serotonin seviyesini artırabilir.
• Probiyotik gıdalar: Yoğurt, peynir, süt, kefir, elma sirkesi ve şalgam suyu gibi probiyotik besinleri tüketen kişilerin huzursuz bağırsak sendromu yaşama riski daha azdır. Bu hastalığın depresyonla da ilişkisi olduğunu belirtelim. Nitekim yine de süt ürünlerine alerjiniz var ise, bu tip ürünleri tüketmeden önce doktorunuza danışmanızda fayda var.
• Mavi patates: İçeriğinde bulunan iyot, vücudun mutluluk hormonları salgılamasını destekler.
• Yumurta: Besleyici bir gıda olan yumurta içerisindeki L-triptofan seviyesi mutluluk hormonlarını artırmaya yardımcı olabilir.
• Deniz Yosunu:  İyot bakımından oldukça zengin olan deniz yosunu, özellikle trioid bezlerinin düzgün çalışmasına katkı sağlar. İyot ise hormonların dengelenmesinde son derece etkilidir. Öte yandan güçlü bir vitamin deposuna sahip olan deniz yosunu, üst solunum yolu hastalıklarının tedavisinde de destekleyici olarak tüketilebilir. 
• Somon balığı: Omega-3 açısından zengin olan bu besin, beyindeki hormon salınımını etkileyerek depresyon gibi durumlarla mücadele etmeye destek olabilir. 
• Yeşil yapraklı sebzeler: Lif açısından zengin olan yeşil yapraklı sebzeler, hem antioksidan özellikleri hem de içeriklerindeki folat adı verilen B vitaminleri ile vücudun serotonin üretimine destek olur.
• Domates: İçeriğindeki likopen, depresyona sebep olan pro-inflamatuar bileşiklerin birikmesini önler. Böylece domates yemek de daha mutlu olmanıza yardım eder.
• Çilek: Başta C vitamini olmak üzere birçok mineral bakımından zengin olan çilek, serotonin hormonunun artmasına destek olur.